Waarom Tilburg anders is
Toen ik begon met het schrijven van de Tilburgse ghost tour, keek ik regelmatig vol afgunst naar zijn Brabanste broertjes Breda en Den Bosch. Breda heeft een prachtige oude binnenstad, een sprookjesachtig park en zelfs een écht kasteel met een heuse gracht eromheen! Den Bosch heeft al zijn oude stadspoorten, De Binnendieze en natuurlijk die schitterende Sint-Jans kathedraal.
En Tilburg?
Wij hebben boompjes in verrijdbare betonnen bakken, een lelijk paleis met een betonnen fontijn ervoor, een station met “kroepoekdak” en had ik ‘beton’ al genoemd?
Echter toen ik eenmaal echt bezig ging met mijn onderzoek, begon mijn blik op Tilburg langzaamaan te veranderen. Niet alleen omdat Tilburg veranderde, (De Spoorzone en Het Dwaalgebied bloeiden op, Tilburg werkt duidelijk aan zijn imago), maar omdat er een bijzondere reden blijkt te zijn die Tilburg anders dan anderen maakt.
Steden als Den Bosch en Breda zijn namelijk ontstaan vanuit een vesting of nederzetting, compleet met stadsmuren en een echt centrum, maar Tilburg (Of Tilborgh) was een netwerk van herdgangen tussen Den Bosch, Breda en Eindhoven. Een herdgang is een pad over gemene grond waarop een herder zijn kudde kon laten grazen, dat tevens een verbinding vormt tussen belangrijke steden. Op plekken waar die herdgangen elkaar kruisten was vaak een waterpomp zodat de herder zijn wol kon wassen (Tilburg textielstad, begint het al te dagen?) en verder was er vrij weinig.
Tilburg telt 13 van die herdgangen die elkaar kruisten op verschillende plekken. Op die kruisingen vestigden zich op den duur boerenfamilies en de meeste van die herdgangen kwamen samen op De Heuvel, waar een Lindeboom stond; “Tilia” in het Latijn. “Tilia” werd Tilburg en zo is onze stad geboren.
Die kruisingen van die 13 herdgangen werden de verschillende wijken van Tilburg. Geen nederzetting of vesting op 1 plek met een muur en kasteel, maar een samenkomen van verschillende boeren gezinnen, die op verschillende stukken land woonden, aan elkaar verbonden door paden.
Misschien is dit de reden waarom het volksverhaal zo leeft in Tilburg. De families woonden ver uit elkaar en moesten bij elkaar langs om de dagelijkse gang van zaken in elke wijk aan elkaar door te vertellen. Daar zijn ze nooit meer mee opgehouden. In Tilburg wemelt het van de volksverhalen, legendes, roddel en achterklap over Koning Willem II en andere markante figuren.
Hoe je een echte Tilburger kunt herkennen?
Noem een naam als “Marietje Kessels” of “Cees de Sloper” en de rasechte Tilburger steekt van wal. Tilburgers ratelen zonder adem te halen en vertellen op gepassioneerde wijze tot je oren ervan bloeden.
Onze gidsen in de andere steden zijn ook uitstekende verhalenvertellers, gepassioneerd ook.
Maar verhalenvertellers? Dat zijn eigenlijk gewoon allemaal Tilburgers. Ook als ze hun verhalen in een andere stad vertellen. ;D
